Dorian RochowskiDiety mają to do siebie, że są bardzo podatne na różnego rodzaju mody i trendy. Część trendów dietetycznych przetrwało próbę czasu, i zalecenia żywieniowe pochodzące z wybranych rodzajów diet znalazły uznanie specjalistów, jednak większa część powinna zniknąć w otchłani zapomnienia. Niestety, jako że ludzie nieustannie poszukują “magicznych” sposobów na zrzucenie zbędnych kilogramów, walka z modami dietetycznymi przypomina czasem batalię Don Kichote’a z wiatrakami. Wiele z nich, mimo początkowego hype’u i hurraoptymizmu otaczającego dany treng dietetyczny okazuje się nieskutecznych, niezrównoważonych, a czasem nawet szkodliwych dla zdrowia. W tym artykule przyjrzę się bliżej pięciu trendom dietetycznym, które zyskały rozgłos, ale ostatecznie nie przetrwały konfrontacji z rzeczywistością. Zapraszam do lektury
Dieta Atkinsa
Dieta Atkinsa, stworzona przez dr. Roberta Atkinsa, zyskała ogromną popularność w latach 90. XX wieku. Jej główne założenia opierały się na znacznym ograniczeniu spożycia węglowodanów i zwiększeniu udziału tłuszczów w codziennej diecie. Zwolennicy diety Atkinsa twierdzili, że taki sposób odżywiania prowadzi do szybkiej utraty wagi i poprawy zdrowia. Jednak z biegiem czasu pojawiło się wiele głosów krytycznych wobec tej diety. Zarzucano jej przede wszystkim brak równowagi i potencjalnie szkodliwy wpływ na zdrowie. Wysoka podaż tłuszczów, szczególnie nasyconych, wiązała się z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Ponadto, drastyczne ograniczenie węglowodanów mogło prowadzić do niedoborów witamin, minerałów i błonnika pokarmowego. Długoterminowe stosowanie diety Atkinsa okazało się trudne do utrzymania i niosło ze sobą więcej zagrożeń niż korzyści.
Dieta South Beach
Dieta South Beach, opracowana przez kardiologa dr. Arthura Agatstona, stała się popularna w latach 2000. Podobnie jak dieta Atkinsa, opierała się na ograniczeniu spożycia węglowodanów, ale z naciskiem na wybór “dobrych” tłuszczów, takich jak te pochodzące z oliwy z oliwek czy orzechów. Dieta South Beach obiecywała szybką utratę wagi i poprawę profilu lipidowego. Jednak, podobnie jak w przypadku diety Atkinsa, pojawiły się głosy krytyczne. Restrykcyjny charakter diety i eliminacja wielu produktów spożywczych sprawiały, że była ona trudna do utrzymania w długiej perspektywie. Ponadto, nadmierne ograniczenie węglowodanów mogło prowadzić do zmęczenia, zaburzeń nastroju i problemów z koncentracją. Dieta South Beach, mimo początkowej popularności, nie okazała się zrównoważonym i długoterminowym rozwiązaniem dla osób dążących do poprawy zdrowia i sylwetki.
Dieta paleo
Dieta paleo, znana również jako dieta łowców-zbieraczy, zyskała na popularności w latach 2010. Jej założeniem było odtworzenie sposobu odżywiania ludzi z czasów paleolitu, bazującego na żywności, która była dostępna w tamtym okresie. Zwolennicy diety paleo twierdzili, że taki sposób odżywiania jest najbardziej naturalny i zgodny z ludzką genetyką. Dieta wykluczała produkty przetworzone, zboża, nabiał i rośliny strączkowe, kładąc nacisk na mięso, ryby, warzywa i owoce. Jednak eliminacja całych grup produktów spożywczych spotkała się z krytyką specjalistów. Zwracali oni uwagę na ryzyko niedoborów niektórych składników odżywczych, takich jak wapń czy błonnik pokarmowy. Ponadto, restrykcyjny charakter diety paleo sprawił, że była ona trudna do długoterminowego stosowania i mogła prowadzić do zaburzeń w relacji z jedzeniem.
Dieta sokowa
Dieta sokowa, polegająca na zastąpieniu posiłków świeżo wyciskanymi sokami warzywnymi i owocowymi, zyskała popularność jako sposób na szybkie odchudzanie i oczyszczenie organizmu. Zwolennicy tej diety twierdzili, że dostarczanie organizmowi skoncentrowanych dawek witamin, minerałów i antyoksydantów w postaci soków prowadzi do poprawy zdrowia i samopoczucia. Jednak dieta sokowa niesie ze sobą ryzyko niedoborów niektórych składników odżywczych, takich jak białko czy błonnik. Ponadto, gwałtowna utrata wagi podczas stosowania diety sokowej często wiąże się z efektem jo-jo, czyli szybkim przyrostem masy ciała po powrocie do normalnego sposobu odżywiania. Dieta sokowa, mimo początkowej popularności, okazała się niewystarczająca i potencjalnie szkodliwa jako długoterminowa strategia żywieniowa. W naszym kraju nadal bardzo popularne są sokowe detoksy, czy też sokowe wariacje na temat diety Dr Dąbrowskiej.
Dieta Master Cleanse
Dieta Master Cleanse, znana również jako dieta cytrynowa, zyskała rozgłos dzięki popularności wśród celebrytów. Polegała ona na piciu mieszanki soku z cytryny, syropu klonowego i pieprzu cayenne przez okres od 10 do 40 dni. Zwolennicy diety twierdzili, że prowadzi ona do głębokiego oczyszczenia organizmu, utraty wagi i poprawy samopoczucia. Jednak dieta Master Cleanse spotkała się z ostrą krytyką specjalistów. Brak jest dowodów naukowych potwierdzających jej skuteczność w oczyszczaniu organizmu. Ponadto, długotrwałe stosowanie tej diety może prowadzić do poważnych niedoborów składników odżywczych i zaburzeń elektrolitowych. Dieta Master Cleanse, mimo swojej popularności wśród gwiazd, okazała się niebezpieczna i pozbawiona naukowych podstaw.
Patrząc z perspektywy czasu, można stwierdzić że kluczem jest podejście do trendów dietetycznych z ostrożnością i krytycznym myśleniem. Zamiast ulegać modzie, warto skupić się na podstawach: wypracowaniu dobrej relacji z jedzeniem, monitorowaniu kalorii oraz składników odżywczych dostarczanych na co dzień organizmowi. Najlepszą dietą od zawsze jest ta, która z jednej strony pozwoli naszemu organizmowi dobrze funkcjonować, a z drugiej – będzie dla nas możliwa do długoterminowego utrzymania.
Źródła:
- Freedman, M. R., King, J., & Kennedy, E. (2001). Popular diets: a scientific review. Obesity research, 9(S11), 1S-40S.
- Katz, D. L., & Meller, S. (2014). Can we say what diet is best for health?. Annual review of public health, 35, 83-103.
- Pitt, C. E. (2016). Cutting through the Paleo hype: The evidence for the Palaeolithic diet. Australian family physician, 45(1), 35-38.
- Mullin, G. E. (2010). Popular diets prescribed by alternative practitioners-part 1. Nutrition in Clinical Practice, 25(2), 212-214.
Dorian Rochowski
