Korekcja wzroku – Lasik / PRK a sport: wszystko co musisz wiedzieć.

Operacja wzroku z perspektywy osoby aktywnej fizycznie opisana z własnego doświadczenia – niedawno minęło 10 tygodni od mojej operacji korygującej wzrok. Wcześniej miałem sporą krótkowzroczność (okolice -9,5) i byłem skazany na okulary. Przed operacją oraz po niej (szczególnie: po niej) przebrnąłem przez bardzo dużą ilość literatury mówiącej o korekcji wzroku, ryzykach, powrocie do sportu etc. Postaram się z Wami w tym tekście podzielić tą zdobytą wiedzą, tak abyście uniknęli nieprzyjemnych niespodzianek.

Podstawowe rodzaje zabiegów operacyjnych a sport

Najczęściej wykonywanym zabiegiem korekcji wzroku jest Lasik w jego różnych formach, które różnią się np. metodą oddzielenia przedniej części rogówki koniecznej do uformowania płatka (za pomoca skalpela vs za pomocą lasera), jednak istota jest jedna: oddzielana jest przednia część rogówki (płatek), który jest unoszony, zostaje przeprowadzona korekcja laserowa po czym płatek wraca na swoje miejsce. Taka metoda pozwala na korekcje dużych wad wzroku (jest to uzależnione od grubości rogówki) i zapewnia dość szybkie gojenie się oka. Taki system ma jednak wadę – ten płatek, który jest wytwarzany przy operacji długo zrasta się z okiem, a nawet po całkowitym zrośnięciu prawdopodobnie nie jest on równie wytrzymały co nieoperowane oko. To jest bardzo istotne dla osób uprawiających sporty kontaktowe – zarówno różne odmiany boksu, sportów walki, jak i coraz popularniejsze u nas rugby. Dodatkowo większość komplikacji związanych z zabiegami typu Lasik właśnie dotyczą przesuwania się lub marszczenia się płatka (czego sam doświadczyłem).

animacja obrazująca operacje Femto-Lasik (bez użycia skalpela)

Drugim popularnym wariantem jest PRK / LASEK i jego nowoczesne rozwinięcie EPI-Lasik – w trakcie tych zabiegów nie jest wytwarzany płatek, a laser działa na zewnętrzną część oka. Takie działanie ma swoje wady (przede wszystkim dość długi czas gojenia się oka i mniejszy zakres operowalnych wad), jednak wykonanie tego zabiegu nie osłabia nam oka w taki sposób, w jaki wytworzenie płatka oraz nie naraża nas na wszelkiego rodzaju komplikacje związane właśnie z jego wytwarzaniem. Operacje tego typu są też tańsze aniżeli w przypadku Lasik – najczęściej koszt nie przekracza 2500 zł za jedno oko, a często jest znacząco niższy. W przypadku skomplikowanych wad koszt operacji Lasik może dochodzić do prawie 5000 zł za jedno oko.

Operacja PRK – animacja

Przebieg operacji

Przebieg operacji jest z punktu widzenia pacjenta dosyć podobny. Idziesz na kwalifikację, dostajesz termin operacji. Przed zabiegiem masz wkrapiane do oka znieczulenie oraz inne środki, dodatkowo dostajesz jakieś środki uspokajające. Możesz też być operowany pod znieczuleniem ogólnym – ale tego “nie przerabiałem”. W moim przypadku operacja była stresująca (odruch obronny przed wkładaniem przedmiotów do oka), ale bezbolesna. Zabieg trwał ok. 30 minut na oboje oczu, i najmniej przyjemnym momentem jest moment kiedy na chwilkę lekarz jakby “odcinał” ci widzenie. Bezpośrednio po operacji widzisz wszystko za bardzo silną mgłą – odpada samodzielny powrót do domu, mimo że niektóre kliniki informują że będziesz możesz dobrze widzieć zaraz po operacji. Te historie wsadźmy między bajki. Koniecznie zaopatrz się w okulary przeciwsłoneczne, szczególnie jeśli operację masz za dnia. Uwierz mi, światło z telewizora albo ekranu komórki potrafi naprawdę mocno oślepiać.

Powrót widzenia po operacji

Okres oczekiwania na poprawę wzroku jest różny w zależności od wybranego rodzaju operacji – nawet różne warianty Lasik dają różne czasy powrotu oka do “normalności”. W przypadku operacji Lasik dobrą ostrość wzroku powinniśmy odzyskać do 4-7 dni. W przypadku operacji pochodnych od PRK powrót widzenia trwa od 7 do 14 dni.

W moim przypadku w prawym oku bardzo dobrą ostrość wzroku uzyskałem po 2-3  dniach, w lewym oku dobrej ostrości nie mam do dziś (a minęły prawie 3 miesiące), przy czym problem początkowo wynikał z pomarszczenia płatka i został załatwiony drugą operacją (podniesienie płatka). Teraz widzenie jest nieco lepsze niż przed podniesieniem płatka (wcześniej praca przed komputerem czy czytanie czegokolwiek były bardzo utrudnione/niemozliwe), ale różnica między obojgiem oczu jest zauważalna. Lekarze podejrzewają że to wynik zakażenia bakteryjnego, ale to się okaże jak w końcu będę dobrze widział na oboje oczu. Generalnie widzenie pozwalające na normalne obcowanie z ludźmi i poruszanie się wraca dość szybko, i zdecydowanie krótszy jest czas widzenia dali, aniżeli bliży.

Możliwe efekty uboczne

Jako że jest ich dość sporo, pozwolę sobie je przedstawić w formie listy:

• Możesz się spodziewać przez minimum kilka miesięcy pojawiania się efektu “halo” wokół świateł – może to nawet uniemożliwiać nocną jazdę samochodem. Obniżenie kontrastu w nocy jest drugim często spotykanym skutkiem ubocznym, który jednak w większości przypadków mija.
• Zespół suchego oka – w trakcie zabiegu Lasik dochodzi do zaburzania produkcji łez, stanowiących naturalne nawilżenie naszego oka. Powstanie zespołu suchego oka skutkuje koniecznością bardzo częstego dodatkowego nawilżania oczu. W większości przypadków objawy mijają w ciągu 6-ciu miesięcy od operacji.
• Pogorszenie jakości widzenia – jeśli widzisz dobrze w okularach czy soczewkach, niekoniecznie tak samo dobrą jakość widzenia uzyskasz po operacji. Często jest to powiązane z zakrzywieniem / przesunięciem się płatka, które to skutkują powstawaniem wielopłaszczyznowego astygmatyzmu (niemożliwego do skorygowania).
• Infekcje oka – przede wszystkim bakteryjne. Może również pojawić się zapalenie brzegów powiek.
• Przesunięcie płatka (tylko Lasik) – może wystąpić w trakcie np. mycia powiek w krótkim czasie po zabiegu, jak i na skutek uderzenia. Po przesunięciu / pomarszczeniu płatka wzrok ulega znaczącemu pogorszeniu (korekcja przesunięcia – zabieg operacyjny)
• Nadwrażliwość na światło – utrzymuje się przez kilka dni do kilku tygodni po zabiegu.

W moim przypadku wystąpiła infekcja, przesunięcie płatka i w dalszym ciągu mam słabe widzenie w lewym oku, ale teraz przynajmniej już nie widzę podwójnie ;). Zabiegu drugi raz bym nie zrobił – zbyt dużo mnie to kosztowało, nie tylko finansowo, ale to nie oznacza że Ty nie możesz. Jest masa ludzi która jest zadowolona po zabiegach Lasik/Lasek i nie doświadcza żadnych efektów ubocznych. Gdybym miał mniejszą wadę wzroku – zdecydowanie wybrałbym metodę PRK/Lasek/Epi-Lasik.

Powrót do sportu po operacji wzroku

Czas powrotu do treningów uzależniony jest od rodzaju zabiegu i decyzji lekarza prowadzącego. Generalnie do lekkich treningów – np bieganie na bieżni, spinning, czy pracy z minimalnym obciążeniem – lekarz powinien cię dopuścić w trakcie wizyty kontrolnej po tygodniu do dwóch po operacji. Do pełniejszych treningów siłowo/wytrzymałościowych możesz wracać po około miesiącu, ale skonsultuj się z lekarzem i zachowuj rozwagę. W przypadku sportów walki po około miesiącu od zabiegu LASEK/PRK masz szansę na zgodę od lekarza na wznowienie treningów. Jeśli wybrałeś Lasik – na taką zgodę poczekasz minimum 3 miesiące, jednak jeszcze przed operacją lekarz powinien Ci odradzić ten rodzaj operacji – w U.S.A. jedyną zalecaną korekcją wzroku dla żołnierzy i policjantów jest Lasek. Jeśli chodzi o podnoszenie większych ciężarów – o ile literatura medyczna nie mówi o tym za wiele, o tyle sugestie lekarskie które udało mi się znaleźć / zebrać mówią o nie podchodzeniu do swoich maksymalnych wyników przez okres minimum 3 miesięcy po korekcji wzroku Lasik.

Pamiętaj: jeśli uprawiasz sporty kontaktowe korekta wzroku metodą Lasik jest ostatecznością!

Co jeszcze musisz wiedzieć?

1. Po operacji będziesz musiał/a często zakrapiać oczy. Z mojego doświadczenia mogę polecić Thealoz DUO oraz Systane Hydration – te dwa preparaty faktycznie poprawiają komfort widzenia. Tańsze Systane Ultra odpada – różnica w działaniu jest bardzo duża. Kupuj te preparaty w Internecie – w aptekach stacjonarnych Systane Hydration potrafi kosztować 39-45 złotych, podczas gdy na Ceneo w wielu aptekach znajdziesz je za 20-kilka złotych (link). W początkowym okresie będziesz ich używać bardzo dużo – spokojnie możesz liczyć 2-3 opakowania na miesiąc.
2. Higiena powiek i okolic oczu po operacji jest utrudniona – nie możesz myć oczu zwykłą wodą z kranu, możesz albo przegotowaną, albo za pomocą soli fizjologicznej. Dobrą alternatywą są chusteczki do powiek Blephaclean, które są przeznaczone do pielęgnacji oczu po zabiegu. Podobnie jak w przypadku kropli do oczu, tak tutaj różnica w cenie między aptekami stacjonarnymi a internetem to ponad 100%.
3. Nie polecam korzystania z pryszniców na siłowni w pierwszych tygodniach po operacji. Po pierwsze – kwestia zaufania do poziomu czystości, po drugie – jeśli coś Ci się dostanie do oka – a do jego podrażnienia wystarczy kropla potu – zdecydowanie lepiej takie rzeczy “wymywać” w domu.
4. Jeśli Twoja praca jest związana z komputerem, w szczególności z grafiką i podobnymi tematami – przygotuj się na to, że nie wiesz kiedy wrócisz do tej pracy. Może to być 3-4 dni po operacji, może 2 tygodnie, a może miesiąc i więcej.
5. Przerwa treningowa najbardziej odczuwalna jest w wytrzymałości siłowej i mobilności. O to ostatnie warto zadbać w czasie rekonwalescencji i “luźniejszego okresu” po operacji.
6. Jeśli jesteś krótkowidzem – po operacji dalej nim jesteś, i dalej dotyczą Cię wszystkie ograniczenia treningowe związane z ryzykiem odklejenia się siatkówki. Operacja nie zmienia budowy wewnętrznej oka, która u krótkowidzów jest problematyczna, a dotyka tylko jego zewnętrznej częsci
7. No i na koniec: życie bez okularów jest fajne. Kto nigdy nie musiał poprawiać ich na nosie podczas wykonywania swingów, nie zbierał ich z podłogi robiąc pike’a czy nie miał przyjemności szukania gogli narciarskich które je pomieszczą nigdy nie doceni tego, jakim skarbem dla człowieka jest dobry wzrok.

Artykuł można znaleźć wyszukując:

• Lasik a sport
• operacja wzroku powrót do sportu
• korekcja wzroku a sport
• Lasik skutki uboczne